Interview met Katleen Gabriels

PIEK sprak in juni 2021 met Dr. Katleen Gabriels, werkzaam bij de universiteit van Maastricht. Tijd om haar opnieuw te spreken over de ontwikkelingen die er in de wereld plaatsvinden op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI), industrie 4.0 en chatbots. In het najaar komt een nieuwe uitgave van haar boek Regels voor robots (in het Engels Conscientious AI) uit; hierin zal nader worden ingezoomd op het onderwerp generatieve AI (kunstmatige intelligentie)

“Als ik nu ruim anderhalf jaar terugkijk, dan zie ik dat er twee belangrijke ontwikkelingen hebben plaatsgevonden” aldus Dr. Gabriels. “De transitie van Facebook naar Meta en de doorbraken van generatieve kunstmatige intelligentie zoals ChatGTP en VALL-E. Ik kijk momenteel heel kritisch naar de manier waarop de media omgaan met bijvoorbeeld ChatGPT. Erg hypegericht, de mogelijkheden van de chatbot worden overdreven. Doembeelden zoals dat er straks geen journalisten of schrijvers meer zijn, want deze zijn dan vervangen door een chatbot, zijn onzinnig. Ook binnen het onderwijs wordt er krampachtig op gereageerd. Instellingen zien alle studenten als mogelijke fraudeurs, die gebruik zullen maken van ChatGPT voor hun schrijfopdrachten. Naar mijn mening zal een minderheid hier gebruik van maken omdat het risico op betrappen relatief groot zal zijn. Kijken we naar de geschiedenis van kunstmatige intelligentie, dan zien we dat er sinds de jaren 1950 bijzonder veel verwachtingen waren, maar deze worden dan niet waargemaakt en dan denkt men dat het gedaan is met AI. Eenzelfde beeld geeft ook virtual reality: VR was ook alweer bijna doodverklaard en beleeft nu een opleving door Metaverse.

ChatGPT wordt op dit moment ook beter doordat wie er een account heeft in principe gratis voor OpenAI (het bedrijf achter deze chatbot) werkt, door feedback te geven. Straks komt er een betaalversie naast de gratis versie en de vraag is dan welke van de twee is beter en wie gaat deze dan gebruiken en voor welke doeleinden. De generatieve AI heeft ook nadelen, met name in het criminele circuit. Phishing wordt door de inzet van ChatGPT steeds beter: ChatGPT maakt nauwelijks taalfouten waardoor mensen gemakkelijker het doelwit kunnen worden van criminelen, die teksten via ChatGPT opstellen en laten vertalen. Een andere ontwikkeling is VALL-E, een AI-tool die gebruik maakt van iemands stem (synthetic voice). Stemmen kunnen door middel van VALL-E gemakkelijk gekopieerd worden en dan kunnen criminelen hiermee bijvoorbeeld ouders bellen met de nagebootste stem van hun kind met het verzoek om snel geld over te maken. Het is gemakkelijker om naast een geschreven boodschap ook een gesproken boodschap te verspreiden. De maatschappij zal hier alerter op moeten gaan worden. Ditzelfde geldt inmiddels ook voor fotografie. Er zijn al heel veel valse foto’s in omloop. Deepfake wordt dit genoemd en waakzaamheid op het vlak van criminaliteit is geboden.

AI maakt al een deel uit van ons leven en we zullen er steeds meer mee in aanraking komen. Doordat Facebook heel veel geld stopt in Meta zal de virtuele wereld zich op termijn gaan vermengen of deel uit gaan maken van de reële wereld. Ook het Internet of Things maakt een steeds groter deel uit van ons leven en maakt ons leven gemakkelijker, denk bijvoorbeeld aan de bewakingscamera die je vanuit de mobiele telefoon kunt bedienen. Je smartphone gaat een steeds belangrijkere rol krijgen. Bijvoorbeeld om jezelf te kunnen identificeren om in te loggen in het bedrijfssysteem. TikTok en het verbieden van dit programma op bijvoorbeeld de devices van de leden en de ambtenaren van de Europese Commissie zal meer gevolg gaan krijgen. Het beschermen van het gedachtegoed van organisaties en het voorkomen van het lekken van kennis naar het buitenland zal steeds verder vorm gaan aannemen. Voor bedrijven is het moeilijk om te komen tot gerichte keuzes over de inzet van platformen zoals bijvoorbeeld TikTok. Enerzijds zijn er de commerciële belangen die een bedrijf kan hebben door op TikTok aanwezig te zijn, bijvoorbeeld om klanten te benaderen, en de risico’s die je loopt op het vlak van cybersecurity. Belangrijk is het om als bedrijf een goede strategie te maken en gefundeerde, onderbouwde keuzes te maken”.

PIEK bedankt Katleen Gabriels voor het interview en wenst haar succes met haar onderzoek.